AYIRICILAR VE MEYDANA GELEBİLECEK ARIZALAR HAKKINDA BİLGİ

Bu yazımızda yüksek gerilim tesislerinde önemli bir yeri olan ayırıcılar ve meydana gelebilecek arızalar hakkında bilgi edinmeye çalışacaz.

AYIRICILAR

Orta ve yüksek gerilim sistemlerinde devre yüksüz iken açma-kapama yapabilen ve açık konumda gözle görülebilen bir ayırma aralığı oluşturabilen şalt cihazlarıdır. Sahada seksiyoner olarak da bilinir.

Tesisteki bölümleri birbirinden ayırıp bakım ve kontrol işlemlerinin daha güvenli şekilde yapılmasına olanak sağlar. Ayırıcılar sadece devre yüksüz iken açma kapama işlemi yapabilir. Devre de akım var iken açma kapama işlemi yapılmaz. Eğer ki yapılacak olursa yapan kişi ve ayırıcı zarar görür. Açma kapama işlemi yapılırken ilk olarak ayırıcı açılıp kapatılmaz. Aşağıdaki sıra dikkate alınarak işlemler yapılır.

   Ø  İlk önce kesici açılır.

   Ø  Sonra kesicinin giriş ve çıkışındaki ayırıcılar açılır.

   Ø  Kapatılırken bu işlemin tersi olarak ilk önce ayırıcılar kapatılır.  

   Ø  Daha sonra kesiciler kapatılarak devreye enerji verilir. 

   Ø  Kesici yoksa alıcıların yükü devreden çıkarılır, sonra ayırıcı açılır.

Ayırıcı temel olarak yukarıdaki şekilde de yazdığı üzere şasi, mekanik düzen, hareketli kontak, sabit kontak, mesnet izolatörü olmak üzere bölümleri vardır.

Şasi: Açma kapama mekanizması ve izolatörlerin monte edildiği köşebent veya profilden yapılan aksamdır.Daldırma galvanizli veya elektrostatik toz boyalı olarak imal edilirler.

Mesnet izolatörleri: Gerilim altında bulunan bölümden ve topraktan yalıtılmış olup, sabit ve hareketli kontakları tutturmak için kullanılan izolatörlerdir.

Sabit kontaklar: Açma kapama sırasında sabit duran kontaklardır.Her faz için bir tane olmak üzere toplam 3 tanedir.

Hareketli kontaklar: Açma kapama sırasında hareketli mekanizma ile hareket eden bölümdür.Kapama işleminde sabit kontaklar ile birleşirler ve devreyi kapatırlar.

Hareketli düzen: Ayırıcının çeşidine göre değişen bu düzenek hareketli kontakların açma kapama işlemi için hareketini sağlar.

Ayırıcılarda bazen arızalar meydana gelebilir.Bunlardan birkaçı aşağıda belirtilmiştir.

   Ø  Ayırıcılarda kontakların iyi temas etmesi geçiş direncini minimuma indirmeye yarar. Bu kontaklar bazen oksitlenebilir ,

   Ø  Kontaklar iyi temas etmeyebilirler, 

   Ø  Mekanizma arızaları,

   Ø  Hareket halindeki izolatör kollarının kırılması

   Ø  Kilitleme tertibatı arızaları,

   Ø  Topraklama bıçaklarında kötü temas.

 Ayırıcılar genelde yapısal olarak karmaşık bir yapıya sahip değildir.Bu yüzden dışarıdan kolayca arızalar anlaşılabilir.Bazen kolay anlaşılmayabilir.

Arızayı tespit ederken kullanılan bazı araç ve gereçler şunlardır; kesici yedek malzemeleri, mekanizma ve ara mekanizma kolu, halat, makara, trifor, cıvata-somun,  anahtar takımı, kiĢisel güvenlik malzemeleri, mahallî topraklama donanımı, neon lambalı ıstanka, izoleli sehpa, kesici kontak direnci ölçüm cihazı, SF6 gaz kaçakdedektörü, yalıtkan yağ test cihazı gibi malzemeler yeterlidir.

Ayırıcılardaki arızayı gidermek için yapılması gereken işlemler:

   Ø  Yukardaki gerekli malzemeler alınır. 

   Ø  Mekanik yapıya sahip olduğu için gözle kontrol edilir.

   Ø  Arıza tespit edilir. 

   Ø  Enerjinin kesilmesi için ilk önce kesici açılır ve kontrol yapılır.

   Ø  Ayırıcı dikkatli bir şekilde açılır.

   Ø  Gerekli topraklama yapılır.

   Ø  Kullanılması gereken malzemeler tespit edilir.

   Ø  Arıza giderilir.

   Ø  Ayırıcı boşta iken birkaç kez açma kapama yapılır.

   Ø  Mekanizma kontrolü sağlanır.

   Ø  Kontaklara ise daha rahat çalışması için vazelin sürülür

   Ø  Topraklama sökülür.

   Ø  Ayırıcı kapatılır ve en son olarak kesici de kapatılarak hatta enerji verilir.

KAYNAKÇA:

http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Ay%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1lar.pdf