TRAFO ÇEŞİTLERİ

 KESİCİLER

Bu yazımızda YG ve OG sistemlerde önemli bir role sahip kesiciler hakkında basit bir şekilde bilgi sahibi olmaya çalışacağız.

Kesiciler yüksek gerilim ve yüksek akım içeren şalterlerde , yük akımını ve kısa devre akımlarını yük altında  kesmeye yarayan şalt cihazlarıdır. Bu cihazlar devreyi, boşta,yükte  ve özellikle kısa devre halinde açıp kapayabildikleri gibi otomatik kumanda yani SCADA yöntemi ile açılıp kapanmasını sağlayabilirler. Bu yöntem teknoloji ilerledikçe  daha çok tercih edilmektedir. İnsan sağlığı ve meydana gelebilecek herhangi bir hasarı önlemek amacıyla tercih edilmektedir. Kesiciler hem ark söndürme özelliğine, hem de çok hızlı hareket etme özelliğine sahiptir.(Ark:herhangi bir metalin fazlar arasına girmesi veya fazın nötüre değmesi ile oluşan kıvılcım diyebiliriz) Enerji kesilirken yük durumuna göre ilk önce yüklü ortam olduğu için kesici açılır, yüksüz ortam oluştuktan sonra ayırıcı açılır.

Kesici aslında bir güvenlik elemanıdır. Kısa devre durumunda meydana gelebilecek herhangi bir cihazın arızalanmaması için kesiciler önemli bir role sahiptir.

Kesiciler 3 bölümden oluşmaktadır : 

Sabit ve hareketli kontaklar

Biri hareketli diğeri sabit iki kontaktan oluşur.Akım taşır.

Ark söndürme bölümü

Açılıp kapandığı zaman arkın meydana geldiği ve söndürüldüğü bölümdür.

İşletme mekanizması

Kesicilerde işletme ve çalışma esnasında açma ve kapama işlemleri çeşitli kumanda mekanizmalarıyla gerçekleşir.4 çeşittir;

• Elle kurmalı yaylı tip: Kas gücü + yaydan oluşur. İşlemi uzun sürebilir. Daha çok küçük gerilim ve güçlü sistemlerde kullanılır. Yaygın değildir.

• Motorla kurmalı yaylı tip: DC ve AC ile çalışan küçük güçlü motorlarla açma kapama. Devir yönü değiştirilerek yay ile birlikte kullanılır.

• Basınçlı havalı tip: Mekanizmayı çalıştıran kuvvet havadan elde edilir. Kompresör kullanılır. Kompresör için ayrı bir düzenek ve sesli çalışma ortamı olması negatif özelliktir.

• Elektromanyetik bobinli tip: Mekanizma hareketli kontak elemanı mafsal ve bobinler ile çalışır.

Kesiciler 4 çeşittir;

-SF6 gazlı kesiciler: Hacimlerin küçük olması nedeni ile kapalı mekanlarda kullanılmaktadır. Kesicilerin çalışma prensibi sabit basınçtaki SF6 hareketli kontaktaki piston vasıtası ile sıkıştırılarak arkın üzerinde üflenmesi ve arkın koparılmasına dayanır.

-Basınçlı havalı kesiciler: Açma anında kontaklar arasında meydana gelen arkın basınçlı hava ile üflenerek soğutulması esasına dayanır.

-Vakumlu kesiciler: Düşük gerilimlerde (7.5 kV-12 kV) kullanılır. Pahalıdır. Ark söndürücü madde bulunmaz. Yüksek vakumlu silindir biçimli seramik bir kap ve biri sabit diğeri hareketli iki kontaktan oluşur.

-Az yağlı kesiciler: Kontakların açılması ile birlikte ark civarında bulunan yağı buharlaştırarak mühim bir kısmını gaz haline getirir. Bu şekilde gaz ve buhar tanecikleri arkın etrafında toplanarak arkı etkisiz hale getirir.